Jak rozumieć problem pacjenta w psychogastroenterologii?

Holistyczne podejście

Do opisania sytuacji pacjenta warto zastosować holistyczne podejście, które uwzględnia nie tylko aspekty fizyczne, ale także psychikę, otoczenie społeczne oraz kulturę, w jakiej funkcjonuje. Istotne jest wzięcie pod uwagę czynników predysponujących do problemu, takich jak wcześniejsze choroby, czynników wywołujących, na przykład stresujące wydarzenia, a także tych, które podtrzymują problem, jak złe nawyki, oraz elementów chroniących pacjenta, np. wsparcie bliskich. Przy tworzeniu takiego opisu należy zwrócić uwagę na mocne i słabe strony pacjenta w jego życiu osobistym, rodzinnym i społecznym, a także sprawdzić, czy on lub jego rodzina borykają się z problemami psychicznymi lub zdrowotnymi. Ważne jest również rozpoznanie ewentualnych trudnych czy traumatycznych przeżyć, zidentyfikowanie obecnych źródeł stresu oraz sprawdzenie, czy pacjent używa lub nadużywa alkoholu, narkotyków lub innych substancji. Nie mniej istotne jest zrozumienie, jak pacjent postrzega swój problem, czy jest gotowy nad nim pracować oraz jakie stosuje strategie radzenia sobie ze stresem i emocjami. Taki kompleksowy opis pozwala na lepsze poznanie pacjenta, wykracza poza samą diagnozę medyczną i umożliwia zaplanowanie indywidualnie dopasowanych metod leczenia.

Jak zbieramy informacje o pacjencie?

Podstawą jest dokładna rozmowa z pacjentem, a w przypadku dziecka lub nastolatka również z jego rodzicami lub opiekunami. Należy zebrać informacje dotyczące rozwoju dziecka, takie jak przebieg ciąży, poród oraz rozwój mowy i ruchu. Istotne są także dane na temat edukacji i pracy, w tym ewentualne trudności w nauce czy satysfakcja z wykonywanych obowiązków. Ważne jest uwzględnienie istotnych wydarzeń życiowych, zwłaszcza tych trudnych lub traumatycznych, a także relacji pacjenta z rodziną i innymi osobami. Niezbędne jest poznanie otoczenia społecznego i sytuacji materialnej pacjenta, historii leczenia psychiatrycznego i somatycznego, a także ewentualnego używania substancji psychoaktywnych. Warto zebrać informacje o diecie, nawykach zdrowotnych oraz aktualnie przyjmowanych lekach. Taki szczegółowy wywiad pozwala na pełniejsze zrozumienie sytuacji pacjenta i lepsze dostosowanie dalszych działań diagnostyczno-terapeutycznych.

Mocne i słabe strony pacjenta

Ważne jest, aby zidentyfikować czynniki, które pomagają pacjentowi radzić sobie z problemami, oraz te, które je utrudniają. Można je podzielić na trzy grupy: związane z pacjentem – obejmujące jego umiejętności, cechy charakteru, temperament, sposoby radzenia sobie z trudnościami, poziom inteligencji, samoocenę, zainteresowania i stan zdrowia; związane z rodziną – takie jak więzi rodzinne, wsparcie ze strony rodziców, konflikty, sytuacja finansowa oraz zdrowie rodziców; oraz związane z otoczeniem – czyli relacje społeczne, dostęp do edukacji, miejsca pracy, opieki zdrowotnej, poziom bezpieczeństwa oraz warunki życia. Na podstawie zebranych informacji wyodrębnia się czynniki predysponujące, które zwiększają ryzyko wystąpienia problemu, wywołujące, odpowiedzialne za pojawienie się trudności, podtrzymujące, które utrzymują problem, oraz ochronne, które wspierają radzenie sobie z nim. To właśnie te czynniki będą przedmiotem działań terapeutycznych, mających na celu ich modyfikację lub wzmocnienie.