19 February, 2025 • eduCBT • ADHD

Postępowanie z dzieckiem z ADHD - psychoedukacja w gabinecie lekarza rodzinnego

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi (Attention Deficit/Hyperactivity Disorder - ADHD) jest zaburzeniem neurorozwojowym charakteryzującym się występowaniem objawów pod postacią zaburzeń koncentracji uwagi, nadruchliwości oraz nadmiernej impulsywności. Objawy te są niewspółmierne do wieku i poziomu rozwoju dziecka, istotnie utrudniają funkcjonowanie w środowisku szkolnym, domowym oraz w grupie rówieśniczej. ADHD jest diagnozowane zazwyczaj u dzieci w wieku szkolnym, chociaż pierwsze symptomy mogą być widoczne już przed 7. rokiem życia. Jego rozpowszechnienie szacuje się na ok. 3-5% populacji dzieci i młodzieży, z czego ok. 1,5% prezentuje skrajnie nasilone objawy.

Cel psychoedukacji

Dziecko z ADHD jest szczególnie narażone na powtarzające się negatywne doświadczenia i reakcje otoczenia, co może prowadzić do obniżonej samooceny i negatywnego postrzegania własnych kompetencji. Dlatego istotnym celem psychoedukacji prowadzonej w gabinecie lekarza rodzinnego, psychologa czy psychiatry dziecięcego jest zmniejszenie poczucia winy u dziecka i rodziców poprzez dostarczenie informacji na temat: przyczyn i obrazu klinicznego ADHD, przebiegu i rokowania i metod postępowania, w tym skutecznych strategii wychowawczych.

Kluczowe zagadnienia psychoedukacji:

ADHD nie jest wynikiem zaniedbania ani lenistwa – to zaburzenie neurobiologiczne, które wpływa na koncentrację, impulsywność i aktywność dziecka. Ważne jest, aby odróżniać objawy ADHD od trudnych zachowań wynikających z cech osobowości czy buntu. Dziecko potrzebuje stałego wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, ponieważ ADHD towarzyszy mu przez lata, a odpowiednie strategie pomagają, ale nie eliminują trudności całkowicie. Kluczowe jest konsekwentne dostosowywanie metod pracy do aktualnych potrzeb dziecka. W niektórych przypadkach farmakoterapia jest niezbędna – wspiera kontrolę objawów, ale powinna być uzupełniona o metody terapeutyczne i edukacyjne.

Obraz kliniczny ADHD

Charakterystyczna dla ADHD jest triada objawów:

Zaburzenia koncentracji uwagi: Dzieci mają problem z długotrwałym skupieniem się, są zapominalskie, łatwo się rozpraszają, nie kończą zadań.

Nadruchliwość: Ciągły ruch, niemożność pozostania w miejscu, bawienie się przedmiotami.

Impulsywność: Przerywanie wypowiedzi, brak przewidywania konsekwencji działań, ryzykowne zachowania.

Etiologia ADHD

ADHD ma silne podłoże genetyczne, a jego dziedziczalność szacuje się na około 76%. Zaburzenie to wiąże się m.in. z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu dopaminergicznego i serotoninergicznego. Oprócz czynników genetycznych istotną rolę odgrywają również czynniki środowiskowe, takie jak stres okołoporodowy, niska masa urodzeniowa, ekspozycja na toksyny, a także palenie papierosów i spożywanie alkoholu przez matkę w ciąży. Wczesna deprywacja emocjonalna również może zwiększać ryzyko wystąpienia ADHD, wpływając na rozwój układu nerwowego dziecka.

Przebieg i rokowanie

Objawy ADHD mogą się zmieniać wraz z wiekiem. Nadruchliwość maleje, ale utrzymują się problemy z organizacją, planowaniem i kontrolą impulsów. ADHD częściej diagnozuje się u chłopców, choć dziewczęta mogą mieć mniej widoczne objawy. ADHD zwiększa ryzyko problemów szkolnych, zaburzeń zachowania, lękowych, depresyjnych oraz uzależnień. Objawy mogą utrzymywać się do dorosłości.

Metody postępowania

  1. Oddziaływania behawioralne
  • Psychoedukacja dla dziecka, rodziców i nauczycieli,
  • Tworzenie ustrukturyzowanego planu dnia i zasad,
  • Treningi rodzicielskie (systemy nagród, konsekwencje, sposoby komunikacji),
  • Dostosowanie środowiska edukacyjnego (np. zmniejszenie liczby bodźców, praca w małych grupach).
  1. Farmakoterapia
  • Stosowana, gdy metody behawioralne nie są wystarczające,
  • Leki stymulujące (metylfenidat, amfetaminy) oraz niestymulujące (atomoksetyna, guanfacyna),
  • Monitorowanie skuteczności i objawów ubocznych,
  • Kontynuowanie leczenia tak długo, jak jest to potrzebne.

Postępowanie z dzieckiem z ADHD wymaga kompleksowego podejścia, łączącego edukację, interwencje behawioralne i farmakoterapię. Ważne jest wsparcie dla całej rodziny oraz nauczycieli, aby stworzyć dziecku optymalne warunki do funkcjonowania i rozwoju.

Szkolenia z dziedziny ADHD

Zapraszamy do skorzystania ze szkoleń z dziedziny ADHD dostępnych na platformie eduCBT, które oferują wsparcie w zarządzaniu objawami ADHD oraz rozwoju umiejętności niezbędnych do efektywnego radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami. Nasze kursy, prowadzone przez doświadczonych specjalistów, obejmują szeroką gamę tematów związanych z terapią poznawczo-behawioralną, organizacją czasu, budowaniem pewności siebie oraz radzeniem sobie ze stresem. Dzięki interaktywnym materiałom i ćwiczeniom, uczestnicy mogą w praktyczny sposób rozwijać umiejętności niezbędne do lepszego funkcjonowania w życiu zawodowym, edukacyjnym i osobistym. Wczesna edukacja i wsparcie są kluczowe, a nasze szkolenia z zakresu ADHD oferują skuteczne narzędzia, które wspierają pacjentów na każdym etapie ich rozwoju. Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą i rozpoczęcia nauki, która pomoże w pełni wykorzystać potencjał osób z ADHD.  

Nasze kursy, wykłady i warsztaty, prowadzone przez doświadczonych specjalistów, obejmują szeroką gamę tematów związanych z terapią poznawczo-behawioralną, organizacją czasu, budowaniem pewności siebie oraz radzeniem sobie ze stresem. Kursy online dla psychologów i psychoterapeutów zapewniają elastyczność i możliwość nauki we własnym tempie, a interaktywne ćwiczenia pomagają w przyswajaniu nowych umiejętności.

Dla osób preferujących bardziej intensywną naukę, oferujemy także wykłady oraz webinaria z dziedziny ADHD, które dostarczają teoretycznej wiedzy i praktycznych wskazówek od ekspertów w tej dziedzinie. Natomiast w warsztatach uczestnicy mogą wziąć udział w ćwiczeniach grupowych, które pozwalają na lepsze zrozumienie trudności związanych z tym zaburzeniem i wypracowanie skutecznych strategii radzenia sobie w różnych obszarach życia.

Polecane szkolenia

Nastolatek z ADHD - konceptualizacja
Dostęp na 12 miesięcy

Nastolatek z ADHD - konceptualizacja

Zapraszamy Cię do uczestnictwa w superwizji i wysłuchania meta-superwizyjnego komentarza! Razem z superwizorem i psychoterapeutą możesz prześledzić, jak analizować dane niezbędne do opracowania konceptualizacji nastolatka z ADHD oraz pogłębić swoje umiejętności w zakresie tworzenia dalszego planu leczenia.
Co myśli o sobie dorosły z ADHD i co z tego wynika?
Dostęp na 12 miesięcy

Co myśli o sobie dorosły z ADHD i co z tego wynika?

Zapraszamy Cię do wspólnej superwizji, uzupełnionej o meta-superwizyjny komentarz! Szkolenie to powoli Ci prześledzić kolejne etapy analizowania danych niezbędnych do tworzenia konceptualizacji poznawczo-behawioralnej dorosłego pacjenta z ADHD oraz zdobyć umiejętności potrzebne do opracowania na ich podstawie dalszego planu leczenia.
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej – rozpoznanie, różnicowanie, etiologia, powikłania, leczenie
Dostęp na 12 miesięcy

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej – rozpoznanie, różnicowanie, etiologia, powikłania, leczenie

Wykład ten powoli Ci stworzyć doskonałą bazę teoretyczną dla zrozumienia całokształtu problematyki związanej z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) oraz warsztatów poświęconych praktycznym aspektom leczenia pacjentów z tym rozpoznaniem
Diagnoza psychologiczna i neuropsychologiczna w zespole nadpobudliwości psychoruchowej u dzieci i młodzieży - narzędzia diagnostyczne, metody oceny
Dostęp na 12 miesięcy

Diagnoza psychologiczna i neuropsychologiczna w zespole nadpobudliwości psychoruchowej u dzieci i młodzieży - narzędzia diagnostyczne, metody oceny

Wykład ten pozwoli Ci zrozumieć, jaka jest rola diagnozy psychologicznej i neuropsychologicznej w ustalaniu rozpoznania zespołu nadpobudliwości psychoruchowej u dzieci i nastolatków oraz stworzyć bazę teoretyczną dla warsztatów poświęconych praktycznym aspektom diagnozowania pacjentów z tym rozpoznaniem.
Czy wiemy już wszystko o ADHD?
Dostęp na 12 miesięcy

Czy wiemy już wszystko o ADHD?

Prof. Tomasz Wolańczyk i Prof. Anita Bryńska dyskutują o ADHD u osób dorosłych, w tym o rozpoznawaniu i obrazie klinicznym, kryteriach diagnostycznych i metodach oceny nasilenia objawów, formach leczenia, w tym opcjach psychoterapeutycznych.
Możliwości zastosowania terapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej
Dostęp na 12 miesięcy

Możliwości zastosowania terapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej

Wykład stanowi bazę teoretyczną dla warsztatów poświęconych praktycznym aspektom wdrażania technik behawioralnych i poznawczych w pracy z dziećmi, młodzieżą oraz dorosłymi z ADHD.